Kết hợp giữa tính năng siêu âm và nội soi, kỹ thuật siêu âm nội soi (EUS) cho phép các bác sĩ “nhìn xuyên” qua từng lớp của thành ống tiêu hóa, từ đó đưa ra chẩn đoán chính xác những bệnh lý đường tiêu hóa cũng như can thiệp lấy mẫu giải phẫu bệnh, đặt ống dẫn lưu.

U dưới niêm – Bệnh lý tiêu hóa không hiếm gặp

Với chẩn đoán u dưới niêm tâm vị và ung thư đại tràng phải từ một bệnh viện khác, ông Nguyễn Văn N. (68 tuổi) tìm đến Bệnh viện FV để điều trị. Kết quả chụp CT tại FV nghi ngờ ông có u dưới niêm vùng tâm vị, nghi ngờ bướu đại tràng ngang, vài nang gan và nhiều nang thận 2 bên, nghi ngờ tăng sản (dấu hiệu tiền ung thư) nhẹ tuyến tiền liệt. Điều đáng nói là kết quả chụp CT không thể hiện khối u dưới niêm là ác hay lành tính.

Siêu âm nội soi (EUS) có thể giúp phát hiện bệnh lý u dưới niêm

Theo Ths.Bs Chuyên khoa II Bùi Nhuận Quý – Khoa Tiêu hóa và Gan mật Bệnh viện FV, u dưới niêm đường tiêu hóa là những khối u xuất phát từ lớp cơ – niêm, lớp dưới niêm hay lớp cơ của thành ống tiêu hóa. Hầu hết các u dưới niêm không có triệu chứng và được phát hiện tình cờ bằng nội soi. U dưới niêm đường tiêu hóa thường gặp ở khoảng 3% bệnh nhân đi khám vì triệu chứng tiêu hóa. Để có hướng điều trị phù hợp, bác sĩ Quý cho biết, điều quan trọng là phải xác định được khối u dưới niêm là lành tính hay ác tính (ung thư). Nhưng do cấu trúc nằm trong thành và bên dưới lớp biểu mô ống tiêu hóa, nên việc chẩn đoán chính xác bản chất của khối u dựa vào nội soi hoặc CT Scan thường bị hạn chế. Để có thể đưa ra hướng điều trị phù hợp, trước đây, bệnh nhân có thể phải trải qua một cuộc phẫu thuật thăm dò thám sát, với nhiều rủi ro cho sức khỏe.

Tuy nhiên, các bác sĩ tại FV đã chỉ định bệnh nhân thực hiện khảo sát bằng kỹ thuật siêu âm nội soi (EUS) nhằm xác định bản chất của u dưới niêm để có thể đưa ra hướng điều trị phù hợp mà không cần thực hiện phẫu thuật thám sát. Theo Ths.Bs Chuyên khoa II Bùi Nhuận Quý – Khoa Tiêu hóa và Gan mật Bệnh viện FV, kỹ thuật EUS trong những trường hợp này đóng vai trò mấu chốt trong việc quyết định phương án điều trị và ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả sau cùng.

Trưởng khoa Tiêu hóa và Gan mật – Bệnh viện FV nhận định, khả năng “nhìn xuyên” từng lớp của thành ống tiêu hóa của EUS đã giúp kỹ thuật này trở thành công cụ chính giúp bác sĩ có thêm dữ liệu để đánh giá lớp dưới niêm mạc ở khu vực này. “EUS là công cụ tốt nhất để nhận diện các đặc tính của u dưới niêm đường tiêu hóa, với độ nhạy đến 92%”, bác sĩ cho biết.

Siêu âm nội soi (EUS) giúp phát hiện ung thư đường tiêu hóa ở giai đoạn sớm

Từ năm 1980, thế giới phổ biến kỹ thuật siêu âm nội soi (Endoscopic Utrasound – EUS, kết hợp những tính năng của nội soi và siêu âm để mang đến phương pháp khảo sát hình ảnh ưu việt hơn. Đây là phương pháp khảo sát, có sử dụng ống nội soi mềm với đầu dò siêu âm gắn ở đầu ống, cho phép đưa đầu dò này đến gần hơn với các cơ quan bên trong ổ bụng bệnh nhân.

Bác sĩ Bùi Nhuận Quý giải thích về kỹ thuật siêu âm EUS cho bệnh nhân 

EUS cung cấp cho bác sĩ các hình ảnh trung thực, có độ phân giải cao, có thể kết hợp với siêu âm doppler để đánh giá mạch máu và thực hiện các thủ thuật chẩn đoán. Dưới sự hỗ trợ của EUS, các bác sĩ còn có thể can thiệp mạch máu, chọc hút bằng kim nhỏ sinh thiết và sinh thiết lõi để chẩn đoán mô học. Kỹ thuật này có ý nghĩa rất lớn trong việc phát hiện ung thư ống tiêu hóa ở giai đoạn sớm.

Tại Việt Nam, kỹ thuật này đã được áp dụng tại một số bệnh viện lớn trong hệ thống công lập. FV là một trong số ít bệnh viện tư nhân đầu tiên triển khai EUS. Nhờ đó, bệnh nhân không phải trải qua phẫu thuật thám sát; mà có thể tiến hành thủ thuật chọc hút kim nhỏ (FNA) để lấy mẫu mô giải phẫu bệnh lý ngay trong lúc siêu âm nội soi. Điều này không chỉ giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác bản chất của u dưới niêm đường tiêu hóa mà còn hạn chế tối đa rủi ro có thể gặp phải cho bệnh nhân.

Khả năng mở rộng ứng dụng trong can thiệp, điều trị bệnh

Ngoài chẩn đoán chính xác bản chất của u dưới niêm đường tiêu hóa, EUS còn là phương pháp bổ sung cho CT hoặc MRI trong chẩn đoán và phân loại giai đoạn ung thư tụy. Các nghiên cứu hiện tại cho thấy, kỹ thuật này có độ nhạy 90-95% trong phát hiện các khối u tụy ác tính có kích thước 2-3cm, vượt trội hơn nhiều so với các phương thức hình ảnh học khác. EUS cũng được chứng minh có hiệu quả ưu việt trong chẩn đoán các bệnh: viêm tụy mãn tính, u nang tụy, sỏi đường mật, vàng da tắc mật, viêm túi mật và các bệnh lý ống tiêu hóa khác…

Theo bác sĩ Bùi Nhuận Quý, kỹ thuật EUS còn có thể dùng để can thiệp điều trị bệnh

So với các phương pháp chẩn đoán hình ảnh còn lại, EUS còn có lợi thế rất lớn là có thể can thiệp điều trị bệnh. Điển hình là can thiệp các biến chứng tại chỗ của viêm tụy cấp như tụ dịch cấp tính, nang giả tụy, tụ dịch hoại tử cấp tính, hoại tử có vách ngăn.

Trước đây, các trường hợp này sẽ phải phẫu thuật đặt ống dẫn lưu để đưa dịch ra ngoài qua da. Phương pháp này thường có chi phí cao, thời gian nằm viện lâu, nguy cơ mắc bệnh thứ phát lớn và gây khó chịu cho bệnh nhân khi đặt ống thông ra ngoài cơ thể, cần nhiều lần thay mới. Với sự hỗ trợ của EUS, thủ thuật đặt ống dẫn lưu đưa dịch tụy vào dạ dày hoặc tá tràng đã được thực hiện phổ biến trong những năm gần đây với thành công tương đương và chi phí thấp hơn so với phẫu thuật dẫn lưu qua da.

“EUS khả thi ở hơn 90% bệnh nhân, xâm lấn tối thiểu và yêu cầu thời gian nằm viện ngắn hơn”, bác sĩ Quý nhấn mạnh.

Tuy nhiên, EUS vẫn là một thủ thuật can thiệp có xâm lấn nên cũng đi kèm nhiều nguy cơ như: các rủi ro liên quan đến thuốc an thần, thủng ống tiêu hóa, nhiễm trùng, viêm tụy, xuất huyết… Do đó, kỹ thuật này cần được thực hiện ở các cơ sở y tế có trang thiết bị tân tiến, hiện đại; tay nghề bác sĩ có chuyên môn cao để hạn chế tối đa việc xảy ra các biến chứng.

Tại Bệnh viện FV, EUS là kỹ thuật thường quy được thực hiện thường xuyên bởi những bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nội soi và tiêu hóa, dẫn đầu là Ths.Bs Chuyên khoa II Bùi Nhuận Quý. Cùng với các trang thiết bị hiện đại và những phác đồ điều trị chuẩn mực, Khoa Tiêu hóa và Gan mật – Bệnh viện FV có thể làm chủ hầu hết các kỹ thuật phức tạp của EUS như: chẩn đoán những thương tổn và xác định giai đoạn của bệnh lý ác tính; chọc hút kim nhỏ, sinh thiết để làm giải phẫu bệnh; đặt dẫn lưu nang tụy vào lòng dạ dày; đặt dẫn lưu ổ áp xe từ ngoài vào đường tiêu hóa; đặt stent đường mật…

Để điều trị các bệnh về đường tiêu hóa tại Bệnh viện FV, bạn đọc có thể liên hệ qua số điện thoại: (028) 54 11 33 33.