BỆNH TAY CHÂN MIỆNG LÀ GÌ?

Bệnh Tay Chân Miệng (BTCM) là một bệnh truyền nhiễm do vi-rút gây ra, có biểu hiện đặc trưng là  sốt và mụn nước thường thấy xuất hiện tập trung ở lòng bàn tay, lòng bàn chân và ở bên trong miệng.

BTCM phần lớn ảnh hưởng đến đối tượng trẻ em dưới 10 tuổi và thường gặp nhất là ở lứa tuổi dưới 5. Trẻ em ở nhà trẻ, mẫu giáo, nơi tập trung nhiều trẻ em rất dễ bị ảnh hưởng bởi các cơn bùng phát dịch BTCM do bệnh lây qua tiếp xúc từ  người sang người, và trẻ còn nhỏ nên sẽ là đối tượng dễ bị lây bệnh nhất. Trẻ em khi lớn lên thường miễn dịch với bệnh tay chân miệng vì các kháng thể được hình thành sau khi phơi nhiễm với vi-rút gây bệnh. Tuy nhiên, vẫn có khả năng thanh thiếu niên và người lớn cũng bị mắc bệnh này.

Vết Loét Miệng

NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH TAY CHÂN MIỆNG?

BTCM do các loại vi-rút thuộc họ enterovirus gây ra. Tác nhân gây nhiễm khuẩn thường gặp nhất là vi-rút Coxsackie A-16, trong khi enterovirus 71 thì ít gặp hơn. Biểu hiện lâm sàng của BTCM là như nhau bất kể loại vi-rút gây bệnh nào. Tuy nhiên, bệnh nhân nhiễm enterovirus 71 có nhiều khả năng dẫn đến các biến chứng hiếm gặp (ví dụ như viêm màng não do vi-rút, viêm não hoặc tổn thương cơ tim).

xuất hiện trong miệng hoặc họng, hoặc cả hai. Mụn nước có khả năng xuất hiện ở tay, chân, miệng, lưỡi, bên trong má, và đôi khi ở mông (ở mông thường do tiêu chảy gây ra). Mụn nước ít khi gây ngứa ở trẻ em, nhưng có thể gây ngứa dữ dội ở người lớn. Vết loét và mụn nước thường tự khỏi trong một tuần hoặc lâu hơn.

BTCM thường nhẹ và chỉ gây sốt trong vài ngày, các dấu hiệu và triệu chứng cũng tương đối nhẹ. Hãy liên hệ với bác sĩ nếu vết loét miệng hoặc tình trạng đau họng làm cho trẻ không uống nước được, hoặc khi các dấu hiệu và triệu chứng ở trẻ chuyển biến xấu hơn sau vài ngày.

CÁC BIẾN CHỨNG CỦA BTCM?

Biến chứng thường gặp nhất của BTCM là tình trạng mất nước. Bệnh có thể gây loét miệng hoặc đau họng, làm cho trẻ đau và khó nuốt.

Đôi khi các biến chứng nghiêm trọng của BTCM có thể xảy ra dù rất hiếm nhưng lại làm ảnh hưởng đến não và gây ra các biến chứng khác:

• Viêm màng não do vi-rút: đây là tình trạng nhiễm trùng hiếm gặp do viêm màng não và dịch não tủy bao quanh não và tủy sống,
• Viêm não: đây là bệnh nguy hiểm và có khả năng đe dọa đến tính mạng do vi-rút gây viêm não. Bệnh viêm não thường rất hiếm gặp.

Viêm cơ tim (viêm tế bào cơ tim) cũng có thể xảy ra nhưng biến chứng này hiếm khi xảy ra.

LÀM THẾ NÀO ĐỂ CHẨN ĐOÁN BTCM?

Việc chẩn đoán được thực hiện qua thăm khám lâm sàng. Bác sĩ có thể phân biệt bệnh tay chân miệng với các loại nhiễm trùng do vi-rút khác bằng cách đánh giá:

• Độ tuổi của người nhiễm bệnh,
• Dấu hiệu và triệu chứng đặc trưng,
• Dạng phát ban hoặc vết loét.

BTCM LÂY NHIỄM NHƯ THẾ NÀO?

Bệnh lây lan bằng đường tiếp xúc với người nhiễm bệnh qua:

• Dịch tiết mũi họng,
• Nước bọt,
• Dịch từ mụn nước,
• Phân,
• Giọt bắn từ đường hô hấp vào không khí khi ho hoặc hắt hơi.

BTCM thường gặp nhất với trẻ em ở môi trường nhà trẻ, mẫu giáo do cần thay tã thường xuyên, tập đi vệ sinh, và trẻ còn nhỏ nên thường đưa tay vào miệng.

Mặc dù tỉ lệ lây truyền bệnh cao nhất rơi vào tuần đầu tiên khi trẻ phát bệnh, nhưng vi-rút vẫn có thể tồn tại trong cơ thể trẻ vài tuần sau khi các dấu hiệu và triệu chứng bệnh không còn nữa, điều này có nghĩa là trẻ vẫn có thể lây bệnh cho người khác.

Một số người, đặc biệt là người lớn, có thể truyền vi-rút sang người khác mà không có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào của bệnh.

Hướng dẫn tất cả các thành viên trong gia đình rửa tay thường xuyên. Đặc biệt lưu ý phải rửa tay sau khi thay tã cho trẻ bị nhiễm bệnh. Không để trẻ dùng chung đồ chơi hoặc ôm hôn người khác khi trẻ đang nhiễm bệnh. Cố gắng che mũi và miệng khi trẻ ho hoặc hắt hơi. Lau mũi và miệng bằng khăn giấy dùng một lần.

Các dạng mụn nước điển hình

ĐIỀU TRỊ BỆNH NHƯ THẾ NÀO?

Không có điều trị đặc hiệu cho bệnh tay chân miệng. Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh tay chân miệng thường tự khỏi trong vòng 7 đến 10 ngày.

• Chế độ ăn uống: tránh cho trẻ ăn đồ chua, thức ăn mặn hoặc cay. Đồng thời nên tránh những thực phẩm cần nhai nhiều. Đổi sang dùng thức ăn mềm nhẹ trong vài ngày và khuyến khích trẻ uống thật nhiều nước. Nên dùng đồ uống nguội mát, sữa chua, các món tráng miệng, bánh pudding. Cho trẻ súc miệng bằng nước sạch sau mỗi bữa ăn,
• Điều trị tại nhà: theo hướng giảm triệu chứng sốt, đau miệng và đau họng. Không chỉ định thuốc kháng sinh cho bệnh nhiễm vi-rút này. Thuốc Ibuprofen và Paracetamol có thể sử dụng khi trẻ sốt hơn 38°C,
• Hiện chưa có vắc-xin phòng ngừa BTCM.