Tài liệu này đã được Hiệp hội giải phẫu thẩm mỹ và tạo hình của Pháp (Société Française de Chirurgie Plastique Reconstructrice et Esthétique – SOFCPRE) thông qua, được sử dụng để bổ sung cho những thông tin mà bác sỹ phẫu thuật thẩm mỹ đã giải thích cho bệnh nhân trong lần khám đầu tiên, cũng như để giải đáp những câu hỏi mà bệnh nhân có thể có khi quyết định thực hiện phẫu thuật căng da mặt.
Trong tài liệu này có tất cả những thông tin cần thiết cho quá trình ra quyết định của bệnh nhân, những thông tin liên quan đến thủ thuật phẫu thuật này. Do đó, chúng tôi khuyến cáo bệnh nhân nên đọc kỹ tài liệu này.
ĐỊNH NGHĨA, MỤC ĐÍCH VÀ NGUYÊN TẮC
Hiện nay có hai kỹ thuật căng da mặt có thể được áp dụng để khắc phục tình trạng lão hoá da mặt và cổ, ở phạm vi một vùng mặt/cổ hoặc rộng hơn.
Căng da mặt và da cổ là thủ thuật phổ biến nhất; thủ thuật này nhằm khắc phục tình trạng lão hóa da cổ và da mặt từ trán xuống xương hàm.
Thủ thuật thẩm mỹ này không được bảo hiểm y tế chi trả.
Mục đích
Phẫu thuật này nhằm kéo căng da mặt, cơ mặt (trán, lông mày, má, hàm, toàn bộ khuôn mặt) và da cổ bị chảy xệ. Thủ thuật này không chỉ làm thay đổi hình dáng và diện mạo của khuôn mặt mà còn phục hồi những kết cấu khác nhau ở mặt và cổ (da, cơ và mỡ) giúp bệnh nhân trông trẻ hơn vài tuổi.
Nguyên tắc
Các cơ được căng ra để khắc phục tình trạng chùng cơ. Sau đó, da được bọc lại theo đường nét mới, không quá căng. Thao tác đôi này đem lại một vẻ ngoài tự nhiên hơn cho khuôn mặt (da không quá căng) trong thời gian lâu dài (khi cơ tạo nền còn khoẻ). Quá trình hồi phục thường không có vấn đề gì xảy ra (da ít bầm vì ít bị tổn thương, không bị kéo quá căng và chia tách quá mức). Mỡ thừa, nếu có, sẽ được hút ra.
Đối với người có khuôn mặt gầy gò, hốc hác thì có thể đồng thời chích mỡ tự thân (autologous) để khuôn mặt trông đầy đặn hơn (liposculpture). Theo cách này, mặt và cổ được “tạo hình” hoặc “cấu trúc lại”
Trái lại, những nếp nhăn trên gương mặt khi thể hiện cảm xúc, vết chân chim hoặc nếp nhăn quanh miệng sẽ vẫn còn. Do da được kéo căng, những nếp nhăn trên sẽ được giảm bớt chứ không hoàn toàn biến mất.
Chỉ căng da mặt và da cổ thì không chỉnh sửa được mí mắt.
Đường rạch được dấu dưới tóc (ở thái dương và gáy) và quanh tai. Do vậy, sẽ khó nhìn thầy sẹo.
Bệnh nhân có thể căng da mặt ngay khi xuất hiện dấu hiệu lão hoá hoặc khi thấy cần, căng da mặt thường được thực hiện ở tuổi 40 hoặc 45 tuổi.
Có thể thực hiện thủ thuật này cùng lúc với các thủ thuật thẩm mỹ khác trên mặt như phẫu thuật tạo mí mắt (dành cho mí mắt), nâng trán (nâng trán bằng nội soi). Có thể áp dụng các kỹ thuật điều trị khác để căng da mặt như mài da bằng laser, cà da, lột da bằng hoá chất, điều trị nếp nhăn bằng thuốc.
TRƯỚC KHI PHẪU THUẬT
Khám tiền phẫu theo chỉ định của bác sĩ.
Bệnh nhân sẽ được bác sĩ gây mê khám trễ nhất 48 tiếng trước phẫu thuật.
Không dùng thuốc chứa có aspirin trong 10 ngày trước phẫu thuật
Không hút thuốc, ít nhất là 1 tháng trước và 1 tháng sau phẫu thuật (thuốc lá có thể làm sẹo lâu lành)
Gội đầu trước ngày phẫu thuật và không trang điểm.
Nhịn ăn (không ăn và không uống) 6 tiếng trước phẫu thuật.
KỸ THUẬT GÂY MÊ VÀ THỜI GIAN NẰM VIỆN
Kỹ thuật gây mê
Bệnh nhân căng da mặt được gây mê toàn thân hoặc gây tê vùng kết hợp với thuốc an thần (kiểu “nửa tỉnh nửa mê”).
Kỹ thuật gây mê thích hợp sẽ được xác định sau khi trao đổi giữa bệnh nhân, bác sỹ phẫu thuật và bác sĩ gây mê.
Thời gian nằm viện
Bệnh nhân sẽ nằm lại bệnh viện 24 – 48 tiếng.
THỦ THUẬT PHẪU THUẬT
Mỗi bác sỹ phẫu thuật đều có kỹ thuật riêng cho từng trường hợp để làm sao đem lại kết quả tốt nhất. Tuy nhiên có một số nguyên tắc chung như sau:
Đường rạch được dấu gần như hoàn toàn dưới tóc hoặc xung quanh tai.
Sau khi rạch, bác sĩ sẽ bóc tách da ít hay nhiều tùy từng trường hợp và tùy mức độ sa trễ của da.
Sau đó lớp cơ sẽ được kéo căng tới mức độ thích hợp một cách chính xác để khắc phục tình trạng da bị nhão mà không làm ảnh hưởng đến vẻ biểu cảm tự nhiên của khuôn mặt.
Mỡ ở vùng cổ, cằm, hàm hoặc má, nếu có, sẽ được hút ra trong quá trình thực hiện thủ thuật này.
Sau đó da được phủ lại sao cho đảm bảo được vẻ ngoài tự nhiên, phần da thừa được cắt bỏ và khâu lại không quá căng.
Băng xung quanh đầu thành một khung theo mặt.
Thủ thuật này kéo dài từ 2 đến 3 tiếng tùy bác sỹ phẫu thuật và mức độ cần điều chỉnh.
SAU KHI PHẪU THUẬT
Bệnh nhân có thể ra về sau 1 hoặc 2 ngày sau phẫu thuật.
Bệnh nhân nên nghỉ ngơi và không vận động quá sức trong những ngày đầu sau phẫu thuật.
Trong thời gian này, những dấu hiệu sau là bình thường và bệnh nhân không nên lo lắng:
- Phù (sưng), nhiều hơn vào ngày thứ 2,
- Bầm xung quanh cổ và cằm,
- Cảm giác đau như bị kéo căng, đặc biệt sau tai, và xung quanh cổ.
Dấu hiệu bằm và sưng thường hết sau hai tuần sau phẫu thuật.
Sau 1 tháng, sẽ không còn sưng nữa. Sờ vào vùng da đã được bóc tách có thể thấy hơi cứng, nhưng nhìn thì không thấy cứng. Tai sẽ không nhạy như bình thường trong 1 đến 2 tháng.
Trong khoảng vài tuần đầu sau phẫu thuật, bệnh nhân có thể thấy không thoải mái, căng mô, mặt nặng gây khó chịu kéo dài trong vài tuần, có khi vài tháng.
Tóc ở đằng trước và đằng sau sẽ che được sẹo. Nơi có thể nhìn thấy sẹo là phía trước tai nhưng có thể che lại bằng cách trang điểm hoặc lấy tóc che.
Như vậy, bệnh nhân có thể tự tin gặp gỡ:
Người thân vào ngày thứ 5 hoặc 6 ngày thứ 8 đối với bạn bè từ 2 đến 3 tuần đối với người không biết là bệnh nhân có phẫu thuật căng da mặt.
KẾT QUẢ PHẪU THUẬT
Sau 2 hoặc 3 tháng có thể thấy rõ kết quả phẫu thuật. Sẹo sẽ vẫn còn hơi hồng và sờ vào thấy cứng; sẹo sẽ chỉ mờ đi trước sau ít nhất 6 tháng sau phẫu thuật.
Kỹ thuật căng da mặt đã có nhiều tiến bộ trong nhiều năm qua với độ chính xác cao đem lại vẻ ngoài trẻ trung, tự nhiên cho khuôn mặt của bệnh nhân. Khuôn mặt của bệnh nhân không những không mang vẻ đẹp “dao kéo” mà còn trẻ hơn từ 8 đến 12 tuổi. Cảm nhận chung là khuông mặt thư thái và tươi tắn.
Sự cải thiện về hình thể này cũng tạo tâm lý thoải mái hơn cho bệnh nhân.
Mục đích của phẫu thuật này là nhằm cải thiện chứ không hướng đến một sự hoàn hảo nào cả. Nếu mong muốn của bệnh nhân đủ thực tế, thì kết quả sẽ làm cho bệnh nhân hài lòng.
Thủ thuật căng da mặt và da cổ có thể làm quá trình lão hóa chậm lại khoảng 10 năm nhưng không thể ngăn cản quá trình lão hóa tiếp diễn, nên nếu cần có thể thực hiện một cuộc phẫu thuật căng da mặt và da cổ thứ hai sau thời gian này.
Những kết quả không mong muốn
Kết quả không mong muốn gồm:
- Phù (sưng) kéo dài ở một vài vùng sau 3 tháng sau phẫu thuật, có thể điều trị bằng xoa bóp.
- Da chảy xệ tái phát bán phần ở một số vùng (sa trễ) nhất là ở cổ nếu trước đó da cổ bị chảy xệ nhiều.
- Thấy rõ sẹo hoặc rụng tóc ở vùng thái dương (alopecia) đòi hỏi phải phẫu thuật lại sau 6 tháng đến 1 năm sau phẫu thuật.
Những biến chứng có thể xảy ra
Phẫu thuật căng da mặt, ngay cả khi được thực hiện nhằm mục đích thẩm mỹ, cũng là một thủ thuật phẫu thuật đích thực, nên vẫn chứa những rủi ro liên quan về mặt y khoa, dù nặng nhẹ đến đâu.
Những biến chứng liên quan đến phẫu thuật hoặc những biến chứng về mặt thẩm mỹ có thể xảy ra như:
- Rủi ro liên quan đến gây mê: bác sỹ gây mê sẽ thông báo tất cả những rủi ro liên quan đến gây mê cho bệnh nhân biết. Nên biết rằng gây mê có thể gây ra những phản ứng không lường của cơ thể và rất khó kiểm soát. Theo thống kê, một bác sỹ gây mê giàu kinh nghiệm có thể giúp hạn chế các rủi ro đó trong phẫu thuật.
Trên thực tế, các kỹ thuật, sản phẩm gây mê và phương pháp theo dõi gây mê đã phát triển đáng kể từ hơn 20 năm qua, đem lại sự an toàn tối đa, nhất là đối với những ca phẫu thuật không thuộc dạng cấp cứu và sức khoẻ của bệnh nhân tốt.
- Rủi ro liên quan đến phẫu thuật: một bác sỹ phẫu thuật thẩm mỹ giỏi và có kinh nghiệm thực hiện thủ thuật phẫu thuật này sẽ hạn chế được, chứ không thể hoàn toàn loại trừ, những rủi ro liên quan đến phẫu thuật.
May mắn là biến chứng rất hiếm khi xảy ra đối với các ca phẫu thuật căng da mặt và da cổ được thực hiện một cách đúng đắn.
Trên thực tế, tất cả các cuộc phẫu thuật căng da mặt và da cổ đều được thực hiện một cách tốt đẹp và tất cả bệnh nhân đều hài lòng với kết quả phẫu thuật.
Tuy ít xảy ra biến chứng nhưng bệnh nhân cũng cần phải biết những biến chứng sau có thể xảy ra:
- Máu tụ: cần được rút ra nhanh chóng.
- Hoại tử: làm chậm quá trình lành sẹo.
- Nhiễm trùng: Hiếm khi xảy ra
- Tổn thương dây thần kinh: đặc biệt là nhánh dây thần kinh trên mặt, có thể dẫn tới liệt nhẹ, hoặc tê liệt mặt. Biến chứng này rất hiếm và các tác dụng phụ sẽ hết sau vài tháng.\
- Sẹo không bình thường, lồi hoặc dày: Việc hình thành sẹo khó có thể tiên đoán và dự báo trước được. Sẹo có thể làm mất thẩm mỹ và đòi hỏi phải điều trị đặc hiệu tại chỗ trong thời gian dài.
Xét một cách toàn diện thì không nên đặt nặng vấn đề rủi ro, nhưng bệnh nhân vẫn nên hiểu rằng bất kỳ cuộc phẫu thuật nào, dù chỉ là tiểu phẫu, cũng luôn tiềm ẩn những yếu tố không lường trước và không xác định trước được.
Một điều mà bệnh nhân có thể an tâm là một bác sỹ giải phẫu thẩm mỹ giỏi, giàu kinh nghiệm sẽ biết cách tránh cho biến chứng xảy ra hoặc nếu xảy ra, sẽ biết cách xử lý một cách hiệu quả nếu cần.
Hãy chia sẻ với chúng tôi những cảm nghĩ của bạn.
Những thông tin trong tài liệu này sẽ được cập nhật thường xuyên.
Chúng tôi rất mong sẽ nhận được những ý kiến đóng góp từ phía quý bệnh nhân để tài liệu này được hoàn thiện hơn. Mọi ý kiến đóng góp xin gửi về: Hội đồng Hướng dẫn và Giáo dục Bệnh nhân, Bệnh viện FV, số 06 Nguyễn Lương Bằng, Nam Sài Gòn (Phú Mỹ Hưng), Quận 7, Tp.HCM, Việt Nam.
E-mail: patient.education@fvhospital.com