Trung tâm Điều trị Đau tại Bệnh viện FV là một trong những đơn vị đầu tiên tại Việt Nam áp dụng thiết bị xác định ngưỡng đau do nhiệt Q-sense, một thiết bị kiểm tra cảm giác định lượng QST (Quantitative Sensory Testing) thế hệ mới để chẩn đoán đau do bệnh lý thần kinh sợi nhỏ. Đây là một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực điều trị đau nói riêng và lĩnh vực thần kinh nói chung, mở ra cơ hội cung cấp chẩn đoán chính xác và cá nhân hóa phác đồ điều trị đau cho bệnh nhân Việt Nam.

Khó khăn trong chẩn đoán bệnh lý thần kinh sợi nhỏ bằng phương pháp QST cổ điển

QST là một phương pháp kiểm tra đo lường, khảo sát các thông số về cảm giác của bệnh nhân, nhằm đánh giá chức năng thần kinh và phân loại các bệnh lý thần kinh. QST thường hỗ trợ cho việc khám lâm sàng truyền thống đối với bệnh nhân đau mạn tính để xác định những bất thường cảm giác (tăng cảm đau hay giảm cảm đau), có liên quan đến trải nghiệm đau hoặc tàn tật. Đồng thời đây còn là một công cụ để theo dõi đáp ứng điều trị của người bệnh theo thời gian.

Hiện nay, đa phần các đơn vị y tế sử dụng phương pháp kiểm tra cảm quan, thông qua bộ dụng cụ chuyên dụng, có thể giúp khảo sát sợi thần kinh lớn (A-beta) và sợi thần kinh nhỏ (A-delta và C). Tuy nhiên, phương pháp này liên quan nhiều đến yếu tố chủ quan. Do đó để việc kiểm tra có giá trị và tin cậy hơn, các phương pháp đánh giá cần phải được chuẩn hóa.

Đặc biệt đối với bệnh lý đau liên quan đến các dây thần kinh sợi nhỏ (Small fiber neuropathy), việc đánh giá trên lâm sàng rất khó giúp các bác sĩ chẩn đoán chính xác. Một số phương pháp chính xác hơn để chẩn đoán như sinh thiết da, sinh thiết thần kinh thì lại xâm lấn, gây đau và còn nhiều hạn chế.

ThS.BS. Mã Lệ Quân cho biết hiện nay y học đã phát triển một số phương pháp hiện đại trong chẩn đoán bệnh lý thần kinh sợi nhỏ

Theo ThS.BS. Mã Lệ Quân (Khoa Nội Thần kinh – Bệnh viện FV), khi thần kinh sợi nhỏ bị tổn thương (do nguyên nhân bệnh lý: tiểu đường, sau hóa trị do ung thư, sau nhiễm zona, viêm gan C,.. hoặc không có nguyên nhân cụ thể), bệnh nhân có thể trải qua các triệu chứng đau và khó chịu như:

• Đau nóng: cảm giác đau nhức, nóng rát, hoặc cháy rát trong các vùng da bị ảnh hưởng. Đau thường là một cảm giác lan truyền, không đồng đều và có thể xuất hiện đột ngột.
• Đau nhạy cảm: Bệnh nhân có thể trở nên nhạy cảm với cảm giác chạm nhẹ, cảm giác nhiệt độ và áp lực. Ngay cả những tác động nhỏ như ánh sáng chói, ánh nắng mặt trời hay một cảm giác mát lạnh nhẹ cũng có thể gây ra đau và khó chịu.
• Đau dạng kim châm: Một số bệnh nhân mô tả cảm giác như kim châm hoặc lực mạnh đâm vào da, đặc trưng là cảm giác tê rần như “mang găng tay, tất chân”.

Đau do tổn thương thần kinh sợi nhỏ là bệnh lý thường gặp, nhưng mỗi bệnh nhân có thể trải qua các triệu chứng khác nhau và mức độ đau cũng có thể thay đổi. Ngoài các triệu chứng đau, người bệnh có thể bị rối loạn thần kinh thực vật (như thay đổi màu sắc da, đổ mồ hôi bất thường, khô mắt, miệng, rối loạn tiêu hóa, đánh trống ngực,…).

Do đó, việc chẩn đoán xác định bệnh lý này, góp phần cải thiện hiệu quả điều trị và chất luợng cuộc sống cho bệnh nhân. Tuy nhiên cũng cần sự kiên nhẫn hơn từ các bác sĩ, để có thể xác định chính xác các tổn thương từ thần kinh nhỏ.

Q-sense – thiết bị QST hiện đại giúp chẩn đoán bệnh lý thần kinh nhỏ chính xác và không xâm lấn

Thiết bị xác định ngưỡng đau do nhiệt Q-sense là một trong những công cụ kiểm tra đánh giá cảm giác định lượng quan trọng đã được đưa vào tiêu chuẩn chẩn đoán tổn thương thần kinh sợi nhỏ, trong những hướng dẫn thực hành uy tín trên thế giới.

Thiết bị có một đầu dò được gắn vào vị trí cần đánh giá trên cơ thể bệnh nhân. Đầu dò này có thể tăng giảm nhiệt độ, tạo cảm giác nóng và lạnh theo yêu cầu kiểm tra của bác sỹ.

Q-sense – Thiết bị QST hiện đại giúp chẩn đoán bệnh lý thần kinh nhỏ chính xác và không xâm lấn

Những thông số đo được chuyển về chương trình phân tích có trên máy tính. Chương trình này có một lượng lớn dữ liệu quy chuẩn đã được thu thập từ các nghiên cứu lớn trên thế giới trong nhiều năm, đồng thời sử dụng các giao thức được tiêu chuẩn hóa cho phép so sánh kết quả của bệnh nhân với những người cùng độ tuổi/giới tính, trên mỗi vị trí cơ thể. Từ đó giúp cung cấp thông tin chi tiết, nhằm đánh giá sự tổn thương và thay đổi trong chức năng thần kinh, giúp xác định chẩn đoán và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Bác sĩ CKI Nguyễn Nam Bình (Trung tâm Điều trị Đau – Bệnh viện FV) nhận xét, áp dụng thiết bị Q-sense hiện đại tại Bệnh viện FV sẽ mang lại nhiều lợi ích trong chẩn đoán và điều trị đau cho người bệnh. “Việc chẩn đoán đau do bệnh lý thần kinh nhỏ dựa trên các biểu hiện lâm sàng có thể gặp khó khăn và thiếu chính xác”, bác sĩ Bình nói thêm.

Bác sĩ CKI Nguyễn Nam Bình – Trung tâm Điều trị Đau, Bệnh viện FV – đang khám và tư vấn cho bệnh nhân về bệnh lý thần kinh sợi nhỏ

Hơn thế, Q-sense cung cấp khả năng theo dõi tiến triển của bệnh nhân trong quá trình điều trị. Bằng cách đo lường các tham số cảm giác thường xuyên, những thay đổi nhỏ trong chức năng thần kinh có thể được phát hiện sớm và đánh giá hiệu quả của liệu pháp đang được thực hiện. Điều này giúp điều chỉnh kế hoạch điều trị, cá nhân hóa và tối ưu hóa quá trình chữa trị đau, cũng như các bệnh lý khác liên quan đến thần kinh sợi nhỏ cho từng bệnh nhân.

Trung tâm Điều trị Đau đã luôn cố gắng phát triển các phương pháp điều trị tiên tiến, khoa học, trong đó có thiết bị đo Q-sense nói trên. Ngoài ra, tận dụng lợi thế đa chuyên khoa từ Bệnh viện FV, Trung tâm cũng nhận được sự hỗ trợ nhanh và chính xác từ các chuyên gia trong các lĩnh vực liên quan như bác sĩ nội thần kinh, nội tiết, ung bướu, tim mạch,… Sự kết hợp này tạo ra một quy trình điều trị toàn diện và đa mục tiêu, đảm bảo rằng mỗi bệnh nhân sẽ nhận được hiệu quả điều trị và cải thiện chất lượng cuộc sống tốt nhất.