CHỤP X-QUANG BÀNG QUANG-NIỆU ĐẠO KHI TIỂU LÀ GÌ?

Chụp X-quang bàng quang cho trẻ em, hay chụp niệu đạo khi tiểu (VCUG) là một khảo sát ít xâm lấn có sử dụng kỹ thuật X-quang đặc biệt gọi là chiếu huỳnh quang giúp thấy được bàng quang và đường tiết niệu của trẻ.

Nước tiểu được bài tiết từ thận và chảy qua niệu quản, tức ống dẫn nước tiểu từ thận đến bàng quang. Bên trong niệu quản có các van giúp ngăn nước tiểu chảy ngược lên thận khi bàng quang đầy. Nước tiểu ra khỏi bàng quang thông qua niệu đạo và được bài tiết ra khỏi cơ thể khi đi tiểu.

BỆNH NHÂN NÊN CHUẨN BỊ NHƯ THẾ NÀO?

Cha mẹ/người giám hộ của trẻ phải thông báo cho bác sĩ biết về các loại thuốc nào mà trẻ đang sử dụng và trẻ có bị dị ứng không, đặc biệt là dị ứng với các chất tương phản. Ngoài ra, cha mẹ/người giám hộ của trẻ cũng phải, thông báo cho bác sĩ về các bệnh lý hoặc tình trạng sức khỏe của trẻ trong thời gian gần đây. Nhiễm trùng đường tiết niệu phải được loại trừ nhờ xét nghiệm cấy nước tiểu. Nếu trẻ đang bị nhiễm trùng đường tiết niệu, khảo sát VCUG sẽ được tạm hoãn cho đến khi điều trị hết nhiễm trùng.

Hãy trao đổi với trẻ về tầm quan trọng của việc thực hiện khảo sát này và những điều cần phải  thực hiện. Giải thích cho trẻ về những gì sẽ diễn ra trong quá trình khảo sát và về việc cha mẹ hoặc người giám hộ của trẻ có thể ở cùng trẻ trong toàn bộ quá trình thực hiện khảo sát.

Nếu mẹ/người giám hộ đang mang thai thì không thể vào phòng khi đang chiếu xạ, vui lòng để thân nhân hoặc bạn bè khác vào cùng trẻ.

Trẻ không cần nhịn ăn uống hoặc mặc quần áo đặc biệt.

THỦ THUẬT ĐƯỢC THỰC HIỆN NHƯ THẾ NÀO?

Khảo sát này thường được thực hiện trong khu điều trị ngoại trú.

Khi đến Khoa Chẩn đoán hình ảnh:

• Cha mẹ/người giám hộ của trẻ sẽ làm thủ tục đăng ký;
• Nhân viên bệnh viện sẽ đón tiếp và hỏi một số câu hỏi về tình trạng của trẻ, giải thích về khảo sát và trả lời các câu hỏi của cha mẹ/người giám hộ của trẻ;
• Trẻ sẽ thay áo choàng của bệnh viện;
• Nếu biết tự đi vệ sinh, thì trẻ sẽ được yêu cầu đi vệ sinh trước khi khảo sát;
• Cha mẹ/người giám hộ và trẻ sẽ được đưa vào phòng thực hiện khảo sát.

ĐIỀU GÌ SẼ DIỄN RA TRONG QUÁ TRÌNH KHẢO SÁT?

• Kỹ thuật viên hình ảnh y học sẽ giúp trẻ nằm lên bàn chụp X-quang.
• Cha mẹ/người giám hộ của trẻ sẽ được phép ở lại trong phòng và được yêu cầu mang áo chì để tránh bị phơi nhiễm bức xạ.
• Trẻ phải nằm ngửa. Đội ngũ nhân viên y tế hiểu rõ về tính chất nhạy cảm của bộ phận cần khảo sát do đó sẽ cố gắng đảm bảo sự riêng tư và thoải mái cho trẻ.
• Kỹ thuật viên hình ảnh y học sẽ mang găng tay sạch và vệ sinh bộ phận sinh dục của trẻ bằng dung dịch sát khuẩn. Điều quan trọng là trẻ cần phải nằm yên và tránh chạm tay vào phần cơ thể dưới thắt lưng của mình. Vì biết rõ trẻ con khó có thể nằm yên nên chúng tôi sẽ gợi ý một số cách làm trẻ bị phân tâm giúp giữ cho trẻ nằm yên.
• Sau đó, bác sĩ chẩn đoán hình ảnh sẽ tiến hành khử trùng lần cuối và nhẹ nhàng đặt một ống thông rất nhỏ có chất bôi trơn vào lỗ tiểu, nơi nước tiểu đi ra khỏi cơ thể (niệu đạo). Đôi khi, ống thông có thể làm cho trẻ có cảm giác muốn đi tiểu.
• Cố định ống thông tại chỗ và lấy mẫu nước tiểu.
• Một loại dịch tương phản sẽ được truyền qua dây nối vào ống thông để làm đầy bàng quang của trẻ. Chất tương phản này sẽ làm hiện rõ đường tiết niệu trên các hình ảnh X-quang.
• Bằng cách sử dụng chiếu huỳnh quang, một kỹ thuật X-quang đặc biệt, bác sĩ chẩn đoán hình ảnh sẽ chụp các hình ảnh bàng quang của trẻ khi đầy và khi rỗng. Bác sĩ chẩn đoán hình ảnh sẽ kiểm tra chất tương phản có chảy ngược trở lên vào trong một hoặc hai niệu quản và thận hay không, đồng thời cũng kiểm tra hình dạng và đường bờ của bàng quang và niệu đạo có bình thường hay không.
• Nếu trẻ đủ lớn, chúng tôi sẽ yêu cầu trẻ đi tiểu ngay vào một cái khăn hay một cái cốc đặt trên bàn khi đang khảo sát. Điều này rất quan trọng tuy có thể khó thực hiện. Thường các em bé sẽ có phản xạ tự đi tiểu khi bàng quang đầy.

Khảo sát VCUG không gây đau, nhưng có thể làm trẻ sợ hãi khi bị quấn chặt và không thể cử động. Chất khử trùng được sử dụng để vệ sinh và chuẩn bị cho việc đặt ống thông có thể tạo cảm giác lạnh. Một số trẻ có thể cảm thấy hơi khó chịu khi được đặt ống thông vào và khi bàng quang chứa đầy chất tương phản.

Khảo sát VCUG thường hoàn thành trong vòng 30 phút.

ĐIỀU GÌ SẼ XẢY RA SAU KHI THỰC HIỆN KHẢO SÁT VCUG?

Kỹ thuật viên hình ảnh y học sẽ thông báo khi nào trẻ có thể thay trang phục và rời khỏi phòng thực hiện thủ thuật. Bác sĩ chẩn đoán hình ảnh sẽ viết báo cáo khảo sát cho bác sĩ điều trị của trẻ.

Trẻ có thể có cảm giác khó chịu, nước tiểu có màu hồng hoặc cảm thấy hơi buốt khi đi tiểu. Tình trạng này thường gặp và sẽ tự khỏi. Việc uống nhiều nước sẽ giúp khắc phục tình trạng này.

Hãy liên hệ với bác sĩ điều trị của trẻ nếu trẻ đi tiểu ra máu, bị đau hoặc sốt.

CÁC HẠN CHẾ CỦA KHẢO SÁT VCUG?

Khảo sát VCUG không thể đánh giá được sự tắc nghẽn dòng chảy nước tiểu từ thận. Cần thực hiện các khảo sát bổ sung nếu nghi ngờ có tắc nghẽn nước tiểu từ thận.

Khảo sát VCUG không thể thực hiện nếu nhiễm trùng đường tiết niệu chưa được điều trị.

Để biết thêm thông tin, vui lòng liên hệ Khoa chẩn đoán hình ảnh qua số (028) 54 11 34 00