KHẢO SÁT DẪN TRUYỀN THẦN KINH VÀ ĐIỆN CƠ LÀ GÌ?
Khảo sát dẫn truyền thần kinh là khảo sát để xem các dây thần kinh hoạt động hiệu quả như thế nào và khảo sát điện cơ giúp cho thấy các cơ hoạt động ra sao. Khảo sát này do bác sĩ thần kinh có trình độ chuyên môn thực hiện, để ghi nhận các thông tin cụ thể về mức độ rối loạn của thần kinh và/hoặc cơ đồng thời xác định vị trí chính xác của tổn thương và đưa ra một số gợi ý về khả năng phục hồi.
Khảo sát dẫn truyền thần kinh kiểm tra các tín hiệu truyền dọc dây thần kinh hiệu quả như thế nào bằng cách đặt các điện cực lên da, trên một số dây thần kinh và cơ, sau đó ghi nhận tốc độ và mức độ đáp ứng khi các xung điện chạy qua dây thần kinh. Các xung điện nhỏ có thể gây cảm giác hơi tê rần trong thời gian ngắn. Tùy thuộc vào vấn đề của bệnh nhân để xác định số dây thần kinh có thể cần được khảo sát.
Khảo sát điện cơ là ghi nhận hoạt động điện cơ trực tiếp khi cơ nghỉ và trong quá trình co cơ bằng cách đâm một điện cực kim nhỏ vào trong các cơ khác nhau. Việc đâm kim vào trong cơ có thể gây cảm giác hơi khó chịu.
TẠI SAO PHẢI THỰC HIỆN KHẢO SÁT NÀY?
Nếu bệnh nhân bị tê, giảm cảm giác, rần rần, đau lan tỏa, hoặc nóng rát, bác sĩ có thể đề nghị bệnh nhân thực hiện Khảo sát dẫn truyền thần kinh/điện cơ. Các triệu chứng như đau cơ hoặc chuột rút, yếu cơ, khó khăn trong việc cài khuy quần áo, cầm nắm đồ vật hoặc đi bộ cũng có thể cần thực hiện Khảo sát dẫn truyền thần kinh/điện cơ.
Thông thường, các kết quả Khảo sát điện cơ là cần thiết để giúp chẩn đoán hoặc loại trừ một số tình trạng như:
- Rối loạn cơ, như bệnh loạn dưỡng cơ hoặc viêm đa cơ
- Bệnh ảnh hưởng đến nơi tiếp hợp giữa dây thần kinh và cơ, như bệnh nhược cơ
- Rối loạn thần kinh bên ngoài tủy sống (các dây thần kinh ngoại biên), như hội chứng ống cổ tay hoặc các bệnh thần kinh ngoại biên.
- Rối loạn ảnh hưởng đến các tế bào thần kinh vận động trong não hoặc tủy sống, như bệnh xơ cứng cột bên teo cơ hoặc bệnh sốt bại liệt
- Rối loạn ảnh hưởng đến rễ thần kinh, như bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống
BỆNH NHÂN CẦN CHUẨN BỊ GÌ?
Vào thời điểm đặt hẹn để thực hiện khảo sát dẫn truyền thần kinh/điện cơ, bệnh nhân nên để da khô ráo, sạch sẽ và không sử dụng chất dưỡng da, dầu hoặc kem. Mặc quần áo rộng rãi và thoải mái trong ngày thực hiện khảo sát.
Các bệnh nhân có uống thuốc chống đông máu hoặc thuốc làm loãng máu và các bệnh nhân có đặt máy tạo nhịp tim hoặc cấy máy khử rung tim nên thông báo cho bác sĩ thực hiện khảo sát, nhưng thông thường đây không phải là trường hợp chống chỉ định. Các bệnh nhân đang điều trị có thể sử dụng thuốc thường dùng của mình trong ngày khảo sát.
ĐIỀU GÌ SẼ DIỄN RA TRONG QUÁ TRÌNH KHẢO SÁT?
Bệnh nhân sẽ được yêu cầu thay áo choàng của bệnh viện và nằm trên bàn khám.
Khảo sát dẫn truyền thần kinh
Do các dây thần kinh sẽ hoạt động tốt nhất khi được làm ấm nên trước khi thực hiện khảo sát, cần làm ấm hai bàn tay và có thể hai bàn chân tuỳ thuộc vào vấn đề cụ thể của bệnh nhân. Sau đó, đặt các miếng dán (điện cực) lên các phần trên tay chân bệnh nhân để ghi nhận các đáp ứng từ dây thần kinh của bệnh nhân và nhận biết các dây thần kinh hoạt động hiệu quả như thế nào.
Để làm cho dây thần kinh của bệnh nhân hoạt động, cần kích thích chúng bằng cách dùng vài cái kẹp trên ngón tay bệnh nhân hoặc đầu dò đặc biệt. Bệnh nhân sẽ có cảm giác giật nhanh hoặc gõ nhẹ từ các dụng cụ đó. Đây là cảm giác khác thường và hơi khó chịu nhưng hầu hết bệnh nhân không cảm thấy đau. Tình trạng này sẽ lặp lại vài lần để giúp kiểm tra các dây thần kinh.
Khảo sát điện cơ
Không phải tất cả bệnh nhân cần thực hiện khảo sát này. Khảo sát này dùng một cây kim rất nhỏ, tương tự như kim châm cứu, đâm vào cơ. Kim hoạt động như một mi-crô cho phép chúng ta nghe thấy cơ của bệnh nhân hoạt động hiệu quả như thế nào. Khi đã đâm kim vào, bệnh nhân được yêu cầu thư giãn và sau đó được hướng dẫn thực hiện một vài động tác đơn giản để sử dụng các cơ cụ thể. Thông thường bệnh nhân không thích vận động cơ khi có đặt kim bên trong cơ và có thể sẽ cảm thấy khó chịu hoặc hơi đau. Tuy nhiên, hầu hết bệnh nhân chịu đựng được khảo sát và có thể thực hiện tất cả yêu cầu của bác sĩ.
Khảo sát dẫn truyền thần kinh/điện cơ thường mất từ 30 đến 90 phút, tùy thuộc vào tình trạng bệnh và các phát hiện của khảo sát.
NGUY CƠ
Khảo sát dẫn truyền thần kinh/điện cơ là cực kỳ an toàn. Kim dùng để khảo sát điện cơ được vô trùng, chỉ sử dụng cho một bệnh nhân, vứt bỏ ngay sau khi sử dụng, không được tái chế và xử lý ngay sau khi sử dụng để ngăn ngừa lây nhiễm. Các tác dụng phụ có thể bao gồm đau nhức một số cơ nhưng hiếm khi kéo dài hơn một hoặc hai giờ sau khi khảo sát, tại vị trí đâm điện cực kim vào sẽ hơi thâm tím. Vết thâm tím này sẽ nhạt dần trong vòng vài ngày.
Không giới hạn hoạt động trước hoặc sau khi khảo sát và các ảnh hưởng sẽ không kéo dài. Bệnh nhân có thể trở lại các hoạt động thường ngày của mình ngay sau khi rời khỏi phòng khảo sát.
KẾT QUẢ
Bác sĩ thần kinh sẽ phân tích các kết quả khảo sát của bệnh nhân và viết báo cáo. Hầu hết các kết quả sẽ có trong vòng một hoặc hai ngày sau khi khảo sát. Bác sĩ điều trị chính, hoặc bác sĩ chỉ định khảo sát dẫn truyền thần kinh/điện cơ, sẽ thảo luận kết quả với bệnh nhân trong cuộc hẹn tái khám.