Bài viết này tập trung phân tích phương pháp phẫu thuật cắt dạ dày để điều trị các bệnh lý về dạ dày như: điều trị ung thư dạ dày, các u lành tính, loét dạ dày, thủng dạ dày hoặc béo phì. Bài viết do đội ngũ bác sĩ Bệnh viện FV (Thuộc Tập đoàn Y tế Thomson) biên soạn.

DẠ DÀY LÀ GÌ ?

Dạ dày là cơ quan tiêu hóa nối giữa thực quản và ruột non. Sau khi đi qua thực quản, thức ăn xuống dạ dày và được nghiền nhỏ, đẩy xuống ruột non để hấp thu các chất dinh dưỡng.

CẮT DẠ DÀY LÀ GÌ?

Cắt dạ dày là phẫu thuật lấy đi một phần hoặc toàn bộ dạ dày. Phẫu thuật này nhằm điều trị ung thư dạ dày, các u lành tính, loét dạ dày, thủng dạ dày hoặc béo phì.

Có hai loại phẫu thuật cắt dạ dày:

• Cắt bán phần dạ dày
• Cắt dạ dày toàn bộ

Nếu cắt toàn bộ dạ dày, phẫu thuật viên sẽ nối thực quản (cơ quan hình ống đi từ miệng xuống dạ dày) vào ruột non. Điều này giúp hệ tiêu hóa của bệnh nhân tiếp tục làm việc.

TẠI SAO PHẢI CẮT DẠ DÀY?

Cắt dạ dày để điều trị Ung thư dạ dày

Cắt dạ dày là một trong những phương pháp hiệu quả nhất để điều trị ung thư dạ dày, hay chí ít thì cũng làm chậm tiến triển bệnh.

Trong hầu hết các trường hợp ung thư dạ dày, khối u thường to không thể điều trị bằng các phương pháp không phẫu thuật như hóa hay xạ trị ( mặc dù đôi khi các phương pháp này giúp phẫu thuật hiệu quả hơn). Do đó, việc lấy đi một phần hoặc toàn bộ dạ dày, ngăn chặn tế bào ung thư lan ra các phần khác của cơ thể là cần thiết.

Nếu bệnh nhân có khối u nhỏ ở phần thấp của dạ dày thì chỉ cần cắt một phần dạ dày là đủ. Nhưng nếu u to, nằm ở phần giữa hay phần cao của dạ dày thì khả năng là phải cắt bỏ toàn bộ dạ dày.

Phẫu thuật cắt dạ dày cũng có thể được chỉ định nếu bạn có u lành tính. Mặc dù không phải ung thư dạ dày, nhưng có nguy cơ chúng sẽ chuyển thành ác tính nếu không được lấy đi.

Ung thư thực quản

Nếu ung thư thực quản lan xuống dạ dày thì bắt buộc phải cắt dạ dày.

Béo phì

Một dạng phẫu thuật cắt dạ dày là phẫu thuật cắt dạ dày tạo hình kiểu ống tay áo có thể dùng để trị béo phì nặng. Phẫu thuật này lấy đi đến 85% của dạ dày, bệnh nhân không thể ăn được nhiều và sụt cân.

Loại phẫu thuật này đôi khi được chỉ định khi bệnh nhân quá béo, không thể áp dụng các loại phẫu thuật khác như thắt dây thun dạ dày hay nối tắt dạ dày-ruột.

CẮT DẠ DÀY ĐƯỢC THỰC HIỆN NHƯ THẾ NÀO?

Các kỹ thuật cắt dạ dày

Cắt dạ dày được thực hiện dưới gây mê toàn thân.

Có hai kỹ thuật cắt dạ dày được mô tả sơ lược dưới đây:

• Cắt dạ dày mổ mở – Phẫu thuật viên dùng đường mổ dài giữa bụng để lấy đi một phần hay toàn bộ dạ dày.
• Cắt dạ dày nội soi  – Phẫu thuật viên dùng nhiều vết cắt nhỏ, ống soi đặc biệt và dụng cụ nhỏ để cắt bỏ một phần hay toàn bộ dạ dày.

Bệnh nhân được mổ nội soi thường hồi phục nhanh hơn, ít đau hơn so với mổ mở.

Tuy nhiên, cắt dạ dày mổ mở thường hiệu quả hơn nội soi trong điều trị ung thư dạ dày tiến triển.

Cắt bán phần dạ dày

Phẫu thuật viên lấy đi phần dưới của dạ dày. Các hạch lân cận cũng được lấy bỏ vì có nguy cơ là các hạch này cũng bị tế bào ung thư di căn.

Khi cắt đi phần dưới dạ dày thì tá tràng là phần đầu ruột non sẽ được bộc lộ và khâu lại. Phần dạ dày còn lại sẽ được kéo xuồng nối với ruột non.

Cắt dạ dày toàn bộ

Phẫu thuật viên sẽ lấy đi toàn bộ dạ dày rồi nối thực quản trực tiếp với ruột non.

Cắt dạ dày tạo hình kiểu ống tay áo

Phẫu thuật viên sẽ cắt đi phần bên trái của dạ dày, phần còn lại được khâu lại bằng máy khâu nối để làm cho dạ dày nhỏ lại và dài hơn giống như hình quả chuối. Kỹ thuật này có thể giảm thể tích dạ dày tới 85%.

CHUẨN BỊ TRƯỚC MỔ:

Bệnh nhân cần khám tiền mê vài ngày trước mổ. Trong lần khám này, bạn cần làm xét nghiệm máu và được đánh giá sức khỏe tổng quát tùy theo độ tuổi và bệnh lý kèm theo để đảm bảo rằng bạn đủ sức khỏe cho cuộc mổ.

Bệnh nhân cần tắm vào đêm trước ngày mổ và sáng ngày mổ bằng dung dịch sát trùng Betadine.

Kể từ đêm trước ngày mổ, bệnh nhân phải nhịn ăn uống, ngoại trừ các loại thuốc mà phẫu thuật viên và gây mê cho phép sử dụng với ít nước vào sáng ngày mổ. Nếu bạn bị hẹp môn vị (tắc đường ra của dạ dày) thì cần phải rửa dạ dày.

Nguy cơ của phẫu thuật

Cũng như bất kỳ phẫu thuật nào khác, cắt dạ dày cũng tiềm ẩn nguy cơ biến chứng. Những biến chứng này bao gồm viêm phổi, nhiễm trùng tiểu, nhồi máu cơ tim…

Trường hợp cắt dạ dày do ung thư thì nguy cơ biến chứng cao hơn do phần lớn bệnh nhân loại này thường lớn tuổi và thể trạng chung kém.

Các biến chứng ngoại khoa có thể gặp trong cắt dạ dày:

• Chảy máu,
• Nhiễm trùng vết mổ,
• Bung thành bụng,
• Xì miệng nối hoặc xì mỏm tá tràng,
• Áp xe (ổ tụ mủ) trong ổ bụng,
• Nhiễm trùng màng bụng (viêm phúc mạc),
• Hẹp miệng nối

Nhiễm trùng vết mổ có thể điều trị bằng kháng sinh. Phần lớn các biến chứng các cần can thiệp phẫu thuật.

HỒI PHỤC SAU MỔ

Sau mổ

Khi cắt dạ dày bệnh nhân được đặt thông mũi dạ dày, là một ống nhỏ đi từ mũi xuống tới dạ dày hoặc ruột non. Ống này để dẫn lưu dịch dạ dày ra ngoài đều đặn.

Bệnh nhân cần được nuôi bằng đường tĩnh mạch cho đến khi ăn uống lại bình thường. Hầu hết bệnh nhân có thể bắt đầu ăn nhẹ sau 4-5 ngày hậu phẫu.

Bệnh nhân cần dùng thuốc giảm đau vài ngày, và nếu bệnh nhân thấy giảm đau không hiệu quả thì có thể thông báo để được dùng loại thuốc khác.

Thường thì sau khi cắt dạ dày 1-2 tuần bệnh nhân có thể xuất viện.

Tập dần chế độ ăn mới

Dù bạn được cắt dạ dày dạng nào thì cũng đều phải thay đổi chế độ ăn. Bạn có thể thấy khó tiêu đối với một số thức ăn và đồ uống mình thích trước mổ. Nhiều bệnh nhân có sổ ghi chép thức ăn trong ngày giúp họ biết được loại thức ăn nào khó tiêu.

Hầu như chắc chắn là bạn phải ăn nhiều bữa nhỏ trong thời gian dài sau mổ. Tuy nhiên theo thời gian, phần còn lại của dạ dày hoặc ruột non sẽ giãn ra và bạn có thể ăn ít bữa hơn, mỗi bữa ăn nhiều hơn.

Bệnh nhân nên tránh ăn thức ăn nhiều sợi ngày sau mổ vì nó làm đầy bụng. Dần dần thì bạn sẽ ăn được loại này nhiều hơn.

Vì dạ dày có vài trò trong hấp thu Vitamin như B12, C và D, bạn nên ăn đồ ăn có nhiều calci, sắt, vitamin C và D sau mổ cắt dạ dày.

Để biết thêm thông tin chi tiết hoặc để đặt hẹn với bác sĩ, vui lòng liên hệ:

Trung tâm Điều trị Ung thư Hy Vọng: (08) 54 11 34 40 hoặc (08) 54 11 33 33, máy nhánh: 5000