QUANG TRỊ LIỆU BẰNG UVB PHỔ HẸP LÀ GÌ?

Tia cực tím (UV) phát ra từ mặt trời và hợp thành các bước sóng khác nhau. Bức xạ UV là một phần quan trọng của ánh sáng mặt trời và được chia thành tia cực tím A (UVA) và tia cực tím B (UVB). Tia UVA đi sâu vào trong da hơn nên có thể gây sạm da. Tia UVB không đi xuyên qua da nhưng có thể gây bỏng da.

UVB phổ hẹp (NB-UVB) là phương pháp điều trị đặc biệt trong đó sử dụng một phần nhỏ của phổ tia UVB để điều trị da. Quang trị liệu tạo ra các tia đặc biệt, có tác dụng kháng viêm da. Mặc dù các tia này cũng có trong ánh sáng tự nhiên nhưng việc điều trị bằng UVB phổ hẹp thường hiệu quả hơn vì nó có thể lọc những tia có hại và không hiệu quả, từ đó làm giảm nguy cơ bỏng da.

Quang trị liệu được thực hiện bằng cách cho bệnh nhân đứng trong phòng chiếu tia, nơi toàn bộ cơ thể tiếp xúc với UVB phổ hẹp.

Quang trị liệu bằng UVB phổ hẹp phải được thực hiện tại bệnh viện dưới sự giám sát y khoa; bệnh nhân cần thực hiện 2-3 buổi một tuần, và cách ngày. Thời gian điều trị thay đổi tùy theo tình trạng da: có thể 7 đến 10 tuần đối với bệnh vẩy nến, vài tháng đối với bệnh bạch biến.

QUANG TRỊ LIỆU BẰNG UVB PHỔ HẸP ĐIỀU TRỊ BỆNH GÌ?

Quang trị liệu bằng UVB phổ hẹp được chứng minh là có hữu ích trong việc điều trị các bệnh về da khác nhau, thường gặp nhất là bệnh vẩy nến, chàm và bạch biến. 

CÁC PHƯƠNG PHÁP QUANG TRỊ LIỆU KHÁC?

Phương pháp quang trị liệu chính khác là PUVA (Psoralen + UVA), trong đó bức xạ UVA được kết hợp với một chất hóa học gọi là psoralen giúp làm tăng tác động của tia UVA trên da.

Hoặc cũng có thể kết hợp UVB phổ hẹp và UVA (không dùng psoralen).

Việc lựa chọn phương pháp quang trị liệu phụ thuộc vào tình trạng da. Bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị tốt nhất cho bệnh nhân.

TÁC DỤNG KHÔNG MONG MUỐN CÓ THỂ CÓ CỦA QUANG TRỊ LIỆU BẰNG UVB PHỔ HẸP?

• Phản ứng như cháy nắng (thường là do cơ thể quá mẫn cảm hoặc do dùng đồng thời thuốc làm tăng nhạy cảm với ánh sáng mà không thông báo cho bác sĩ).
• Ngứa da.
• Khô da (tình trạng này có thể cải thiện dễ dàng bằng kem dưỡng ẩm).
• Sạm da. Tình trạng này sẽ mờ dần trong vài tháng sau khi kết thúc điều trị.
• Loét miệng (herpes).
• Lão hóa da sớm (như khô da, tàn nhang và nhăn da) có thể xảy ra ở bệnh nhân đã thực hiện quang trị liệu nhiều lần trong nhiều năm. Ngoài ra, bệnh nhân có thể bị tăng nhẹ nguy cơ ung thư da sau này. Bác sĩ sẽ đánh giá và thảo luận về tình trạng da của bệnh nhân như một phần của quy trình chấp thuận điều trị. Liều chiếu an toàn trọn đời được theo dõi trong khoa.

• Bệnh đang điều trị chuyển biến xấu. Tình trạng này có thể xảy ra thay vì cải thiện và bác sĩ sẽ thông báo về nguy cơ xảy ra điều này.

CẦN THỰC HIỆN CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA GÌ?

Trước khi điều trị

• Không dùng nước hoa, chất khử mùi, kem dưỡng sau khi cạo râu, các loại mỹ phẩm khác, kem hoặc thuốc mỡ lên da trong vòng vài giờ trước khi điều trị vì các sản phẩm này có thể làm cho da nhạy cảm hơn với tia cực tím.
• Không uống rượu bia.
• Thông báo với bác sĩ hoặc điều dưỡng nếu đang dùng bất kỳ loại thuốc mới nào và khi cảm thấy quá khó chịu hoặc bị đỏ da sau buổi quang trị liệu trước đó.

Trong khi điều trị

• Dùng kem chống nắng để bảo vệ môi trước khi thực hiện quang trị liệu bằng UV phổ hẹp.
• Bệnh nhân sẽ được cung cấp kính để bảo vệ mắt và phải luôn đeo kính trong suốt quá trình điều trị.
• Nếu cần điều trị các đốm trên da đầu, cắt tóc càng ngắn càng tốt. Nếu không thể cắt tóc, sử dụng kẹp tóc để lộ các đốm cần điều trị.
• Nếu không có các đốm trên mặt hoặc cổ, dùng khăn quàng cổ và kem chống nắng để bảo vệ các vùng này.
• Không mặc quần áo khi đang điều trị trong phòng chiếu (trừ bệnh nhân nam cần mặc quần để bảo vệ cơ quan sinh dục). Nếu cần mặc quần áo trong khi điều trị để bảo vệ một số bộ phận trên cơ thể, nên mặc quần áo giống nhau trong mỗi buổi.
• Bệnh nhân sẽ đứng dưới máy phát tia UVB tối đa 15 phút. Điều dưỡng sẽ theo dõi sát liều chiếu tia UVB mà bệnh nhân nhận và sẽ tăng liều trong mỗi buổi điều trị miễn là bệnh nhân đáp ứng tốt với buổi điều trị trước đó.
• Đứng giữa phòng chiếu và không di chuyển trong quá trình điều trị.

Sau khi điều trị

• Trong suốt quá trình điều trị, bệnh nhân không nên tắm nắng hoặc sử dụng máy tắm nắng nhân tạo vào bất kỳ lúc nào.
• Che chắn da và sử dụng kem chống nắng có độ SPF cao cho vùng da hở (như mặt và bàn tay) khi ra ngoài hoặc khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời qua cửa kính.
• Không cắt tóc trong suốt quá trình điều trị. Điều này giúp phòng ngừa bỏng da cho các vùng trước đây có tóc bao phủ, như cổ, trán hoặc tai.
• Quang trị liệu bằng UV phổ hẹp có thể mất một thời gian để có kết quả. Hầu hết bệnh nhân đều nhìn thấy sự cải thiện chỉ sau 10-20 buổi điều trị.

Để đạt hiệu quả điều trị, bệnh nhân cần thực hiện các buổi điều trị định kỳ. Nếu không thể đến điều trị, bệnh nhân hoặc thân nhân nên gọi thông báo cho thư ký y khoa.