SINH THIẾT TUYẾN TIỀN LIỆT LÀ GÌ?

Tuyến tiền liệt là một tuyến nhỏ và có hình dạng như quả óc chó ở cơ quan sinh dục nam thực hiện chức năng sản xuất chất dịch để nuôi dưỡng và vận chuyển tinh trùng. Sinh thiết tuyến tiền liệt là một thủ thuật thực hiện lấy các mẫu mô nghi ngờ từ tuyến tiền liệt. Thủ thuật sẽ được thực hiện bởi bác sĩ phẫu thuật niệu khoa, là bác sĩ chuyên khoa về tiết niệu và cơ quan sinh dục nam.

TẠI SAO CẦN THỰC HIỆN SINH THIẾT TUYẾN TIỀN LIỆT?

Sinh thiết tuyến tiền liệt là một phương pháp chủ yếu được sử dụng để phát hiện ung thư tuyến tiền liệt. Bác sĩ có thể khuyến cáo bệnh nhân nên thực hiện sinh thiết tuyến tiền liệt nếu:

• Các kết quả xét nghiệm kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA) cao hơn mức bình thường theo lứa tuổi,
• Bác sĩ tìm thấy các khối u hoặc các bất thường khác trong quá trình thăm khám trực tràng bằng ngón tay,
• Lần sinh thiết trước đây có kết quả bình thường, nhưng theo dõi PSA trong máu tăng,
• Lần sinh thiết trước đây cho thấy các tế bào mô tuyến tiền liệt là bất thường nhưng không phải là ung thư.

Để chuẩn bị sinh thiết tuyến tiền liệt, bác sĩ phẫu thuật niệu khoa có thể yêu cầu bệnh nhân:

• Ngưng dùng từ 5 đến 7 ngày trước khi thực hiện thủ thuật các loại thuốc có thể gây ảnh hưởng đến việc đông máu như aspirin, warfarin (Coumadin®), các loại thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) như Ibuprofen, và một số sản phẩm chức năng gốc thảo dược,
• Thực hiện thụt tháo trực tràng tại nhà trước cuộc hẹn sinh thiết. Điều này giúp ngăn ngừa nhiễm khuẩn vùng sinh thiết do lây nhiễm từ phân,
• Dùng kháng sinh, theo toa thuốc của bác sĩ, 30-60 phút trước khi sinh thiết tuyến tiền liệt để giúp ngăn ngừa nhiễm khuẩn.

THỰC HIỆN THỦ THUẬT

Sinh thiết tuyến tiền liệt thường được thực hiện ở Khoa bệnh viện trong ngày. Các thủ thuật có thể khác nhau tùy thuộc vào tình trạng của bệnh nhân và cách thực hiện của mỗi bác sĩ.

Trong quá trình sinh thiết tuyền tiền liệt, bác sĩ sẽ sử dụng một loại kim nhỏ để lấy một số mẫu mô từ tuyến tiền liệt của bệnh nhân. Thông thường, các bác sĩ sẽ lấy mẫu sinh thiết tuyến tiền liệt xuyên qua thành trực tràng. Đây được gọi là sinh thiết tuyến tiền liệt qua trực tràng. Các phương pháp khác ít gặp hơn là lấy mẫu tuyến tiền liệt thông qua niệu đạo, hoặc thông qua vùng giữa hậu môn và bìu (tầng sinh môn).

Đối với sinh thiết tuyến tiền liệt qua trực tràng, bác sĩ sẽ bắt đầu bằng cách yêu cầu bệnh nhân nằm nghiêng, co gối lên đến ngực.

Sau khi vệ sinh vùng sinh thiết và thoa gel gây tê, bác sĩ sẽ nhẹ nhàng đặt một đầu dò siêu âm nhỏ vào trực tràng của bệnh nhân. Siêu âm qua trực tràng sử dụng các sóng âm thanh để cho ra các hình ảnh của tuyến tiền liệt. Bác sĩ sẽ sử dụng các hình ảnh này để xác định khu vực cần được tiêm thuốc gây tê nếu cần. Đây cũng phương pháp được sử dụng để hướng dẫn đặt thiết bị sinh thiết vào tuyến tiền liệt.

Khi thiết bị sinh thiết được đặt đúng chỗ vào tuyến tiền liệt, bác sĩ sẽ dùng kim sinh thiết để lấy các mẫu mô mỏng, hình trụ. Thủ thuật thường rất nhanh, không có cảm giác khó chịu mỗi lần kim lấy mẫu. Bác sĩ có thể nhắm vào vùng nghi ngờ để sinh thiết hoặc có thể lấy mẫu ở nhiều nơi trong tuyến tiền liệt. Trong hầu hết các trường hợp, bác sĩ sẽ lấy từ 10 đến 12 mẫu hoặc nhiều hơn nếu cần thiết. Toàn bộ quá trình thủ thuật thường mất khoảng 20 đến 30 phút.

Các mẫu mô từ quá trình sinh thiết tuyến tiền liệt sẽ được gửi đến phòng giải phẫu bệnh chuyên khoa và khảo sát dưới kính hiển vi để phát hiện những bất thường của tế bào là các dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt. Nếu phát hiện mắc bệnh ung thư, bệnh nhân cần được tiến hành đánh giá để xác định khả năng phát triển và tốc độ xâm lấn của bệnh nhằm xác định các phương pháp điều trị tốt nhất.

CÁC NGUY CƠ:

Các nguy cơ thường gặp có liên quan đến sinh thiết tuyến tiền tiền liệt bao gồm:

• Nhiễm khuẩn: nguy cơ thường gặp nhất có liên quan đến sinh thiết tuyền tiền liệt là nhiễm khuẩn. Nam giới có thực hiện sinh thiết tuyền tiền liệt nếu bị nhiễm khuẩn đường tiết niệu hoặc tuyến tiền liệt thì phải được điều trị bằng kháng sinh tuy trường hợp này hiếm xảy ra,
• Chảy máu tại vị trí sinh thiết: chảy máu là tình trạng thường gặp sau khi sinh thiết tuyến tiền liệt. Không được dùng bất kỳ các loại thuốc làm loãng máu nào sau khi sinh thiết cho đến khi được bác sĩ điều trị đồng ý,
• Có máu trong tinh dịch: hơn một nửa số nam giới sinh thiết tuyền tiền liệt đều cho biết có máu trong tinh dịch của họ sau khi thực hiện thủ thuật. Tình trạng này không đáng lo ngại và có thể kéo dài trong 4 đến 6 tuần sau khi sinh thiết,
• Bí tiểu: ở một số nam giới, sinh thiết tuyến tiền liệt có thể gây khó tiểu sau khi thực hiện thủ thuật. Có thể đặt ống thông tiểu tạm thời nhưng trường hợp này hiếm xảy ra.

SAU THỦ THUẬT

Sau thủ thuật sinh thiết tuyến tiền liệt, bệnh nhân có thể cần tiếp tục dùng kháng sinh trong vài ngày. Bệnh nhân cũng có thể cảm thấy hơi đau và chảy ít máu từ trực tràng. Máu có thể thấy bị lẫn trong nước tiểu hoặc phân trong vài ngày. Bệnh nhân cũng có thể nhận thấy tinh dịch của mình có màu hồng nhạt do một lượng ít máu trong tinh dịch. Tình trạng này có thể kéo dài hơn 1 tháng.

Hãy liên hệ với bác sĩ hoặc đến bệnh viện nếu có những dấu hiệu sau:

• Chảy máu nhiều và kéo dài,
• Ngày càng đau nhiều hơn,
• Sưng phồng gần nơi sinh thiết,
• Đi tiểu khó.

Trong vài trường hợp hiếm, sinh thiết tuyến tiền liệt có thể dẫn đến nhiễm khuẫn. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nhiễm khuẫn nào, hãy liên hệ với bác sĩ hoặc đến bệnh viện. Các dấu hiệu và triệu chứng của nhiễm khuẩn bao gồm:

• Sốt,
• Đau khi tiểu,
• Dịch tiết từ dương vật.

KẾT QUẢ

Bác sĩ giải phẫu bệnh sẽ đánh giá các mẫu sinh thiết tuyến tiền liệt. Bác gĩ giải phẫu bệnh có thể cho biết mô được cắt bỏ có phải là ung thư hay không và, nếu mô bị ung thư thì sẽ ước tính mức độ ác tính của ung thư. Bác sĩ giải phẫu bệnh sẽ ghi nhận các kết quả tìm thấy trong phòng thí nghiệm vào báo cáo giải phẫu bệnh được gửi cho bác sĩ điều trị. Sau đó, bác sĩ điều trị sẽ giải thích các kết quả sinh thiết cho bệnh nhân.