Truyền máu là nhận máu hoặc nhận các chế phẩm máu được hiến từ người khác, bao gồm hồng cầu lắng, tiểu cầu hoặc huyết tương. Máu được lưu trữ trong một túi nhựa và máu được truyền qua dây truyền có kim tiêm gắn vào tĩnh mạch cánh tay. Việc truyền máu không gây đau nhưng bệnh nhân có thể hơi khó chịu vì kim được gắn vào tĩnh mạch cánh tay. Mỗi đơn vị máu thường được truyền hơn 2 đến 4 giờ.

Tại sao bệnh nhân cần truyền máu?

Máu và các chế phẩm máu được dùng để thay thế cho lượng máu đã mất và điều chỉnh những bất thường trong máu mà không giải pháp nào khác có thể thay thế được.

Những lý do thông thường để truyền máu gồm:

• Mất máu trầm trọng do tai nạn hoặc phẫu thuật
• Bệnh thiếu máu
• Chảy máu hay các rối loạn đông máu.
• Hỗ trợ điều trị một số bệnh và các rối loạn máu.

Bác sĩ sẽ thảo luận với bệnh nhân nguyên nhân tại sao cần truyền máu. Tuy nhiên sự lựa chọn của bạn có thể bị hạn chế vì việc từ chối truyền máu có thể gây ra những hậu quả nguy hiểm đến tính mạng.

Những bước cần thực hiện để đảm bảo máu được an toàn?

Tất cả những đơn vị máu được cung cấp bởi Bệnh viện Truyền máu Huyết học TP.HCM. Máu được hiến bởi những người tự nguyện. Trước khi hiến máu, những người cho máu phải trả lời những câu hỏi chi tiết để đảm bảo người hiến máu có sức khỏe tốt và loại trừ các yếu tố nguy cơ gây bệnh. Nếu người hiến máu có bất cứ yếu tố nguy cơ gây bệnh nào thì không được phép hiến máu.

Mỗi đơn vị máu đều được kiểm tra các bệnh truyền nhiễm có thể lây truyền qua máu, ví dụ:

• Viêm gan siêu vi B
• Viêm gan siêu vi C
• HIV 1 & 2
• Bệnh giang mai
• HTLV 1&2

Lợi ích và nguy cơ của việc truyền máu như thế nào?

Điều quan trọng là những nguy cơ khi không truyền đủ máu sẽ cao hơn nguy cơ rất thấp khi truyền máu và máu chỉ được truyền khi những lợi ích lớn hơn nguy cơ.

Những nguy cơ nghiêm trọng của việc truyền máu, mặc dù hiếm, bao gồm phản ứng truyền máu hoặc lây những bệnh truyền nhiễm. Những nguy cơ này được giảm thiểu khi có sự sàng lọc cẩn thận người hiến máu, xét nghiệm máu và xử lý máu.

Máu phù hợp là như thế nào?

Để truyền máu, máu của người cho phải phù hợp với máu của người nhận do mỗi người đều có nhóm máu khác nhau. Ngoài ra, trước khi truyền máu, tại giường bệnh, nhân viên y tế sẽ kiểm tra chéo thông tin bệnh nhân và thông tin đơn vị máu để xác định đúng bệnh nhân và nhóm máu trước khi thực hiện. Đó là lý do vì sao điều dưỡng, bác sĩ yêu cầu bệnh nhân nêu tên và ngày tháng năm sinh trước khi lấy mẫu máu và trước khi truyền máu.

Phản ứng truyền máu là gì?

Phản ứng truyền máu là một biến chứng hiếm gặp của truyền máu khi bệnh nhân phản ứng lại với máu được truyền.

Điều dưỡng sẽ quan sát bệnh nhân cẩn thận trong suốt quá trình truyền máu, đặc biệt tại thời điểm bắt đầu truyền. Hãy báo ngay với điều dưỡng nếu bệnh nhân cảm thấy sốt hoặc lạnh run trong khi truyền hoặc sau khi truyền. Ngay cả khi bệnh nhân có phản ứng với máu thì đó không phải là lý do khiến bệnh nhân lo lắng. Để đề phòng, điều dưỡng sẽ ngưng truyền và gọi bác sĩ. Các triệu chứng của bệnh nhân sẽ được điều trị, nguyên nhân gây phản ứng sẽ được kiểm tra. Tất cả các phản ứng và sự cố liên quan đến truyền máu đều được báo cáo cho Hội đồng Sử dụng Máu.

Nếu tôi có phản ứng, tôi sẽ được truyền máu tiếp hay không?

Nếu bệnh nhân có hiện tượng phản ứng với truyền máu, bệnh nhân sẽ được kê toa thuốc trước lần truyền tiếp theo hoặc sẽ được truyền một sản phẩm máu khác, việc này có thể giúp ngăn ngừa phản ứng.

Vài tháng sau khi truyền máu, rất hiếm trường hợp bệnh nhân có thể xuất hiện những kháng thể chống lại hồng cầu được truyền. Những kháng thể này thường sẽ không làm cho bệnh nhân bị bệnh, nhưng nhận biết những kháng thể này sẽ rất quan trọng cho những lần truyền tiếp theo hoặc khi mang thai. Những kháng thể này sẽ được phát hiện khi xét nghiệm trước lần truyền máu tiếp theo.

Có giải pháp nào thay thế cho việc truyền máu không?

Truyền máu tự thân là quá trình mà trong đó một người sẽ nhận máu của chính mình khi được truyền máu, thay vì nhận máu từ ngân hàng máu (từ người khác hiến máu). Có 2 loại truyền máu tự thân chính:

– Bệnh nhân có thể “tự hiến máu” trước khi phẫu thuật, hoặc

– Lấy máu trong và sau khi phẫu thuật bằng cách sử dụng thiết bị hoàn hồi tế bào máu trong khi phẫu thuật – gọi là Cell-saver. Khi máy cell-saver hoạt động, máu bị mất trong quá trình phẫu thuật sẽ được hút vào máy. Máy lọc và rửa máu để loại bỏ mọi chất nhiễm. Khi đó máu có thể được truyền trở lại cho bệnh nhân trong khi phẫu thuật hoặc sau đó. Máy cell-saver cũng là một giải pháp hữu hiệu cho những bệnh nhân có sự phản đối của tôn giáo khi nhận truyền máu. Phương pháp này không thể sử dụng cho tất cả bệnh nhân, và trong trường hợp bệnh nhân chảy máu quá nhiều trong khi phẫu thuật thì bệnh nhân vẫn phải được yêu cầu truyền máu bổ sung.

• Thuốc kích thích tạo hồng cầu Erythropoietin (EPO): Erythropoietin là một nội tiết tố tự nhiên do thận sản sinh. Chất này kích thích cơ thể tạo ra nhiều tế bào hồng cầu và được sử dụng để điều trị bệnh thiếu máu. Thuốc này được sử dụng rộng rãi để thay thế cho phương pháp truyền máu. Thuốc thường được tiêm từ một đến ba lần mỗi tuần trước khi tiến hành phẫu thuật.
• Bổ sung dinh dưỡng: Nếu cơ thể bạn bị thiếu một số vitamin hoặc khoáng chất, như sắt, vitamin B12 hoặc axit folic, việc bổ sung chất dinh dưỡng có thể giúp tăng huyết sắc tố và hạn chế nhu cầu truyền máu. Các chất dinh dưỡng này được bổ sung hằng ngày qua chế độ ăn uống hoặc uống theo toa thuốc trước cuộc mổ theo chương trình.

Nếu bệnh nhân cần biết thêm thông tin, vui lòng trao đổi với bác sĩ của mình.

HÃY KHUYẾN KHÍCH NGƯỜI THÂN VÀ BẠN BÈ KHỎE MẠNH CỦA BẠN THAM GIA HIẾN MÁU.